Ze słownika pojęć Leksykon Geomatyczny autorstwa prof. Jerzego Gaździckiego:
FOTOGRAMETRIA (photogrammetry) to dziedzina nauki i techniki zajmująca się pozyskiwaniem informacji przestrzennej, zwłaszcza geograficznej, drogą rejestracji, pomiaru, przetwarzania i interpretacji obrazów fotogrametrycznych. W rozwoju fotogrametrii wyróżnia się trzy fazy: pierwsza z nich była fazą fotogrametrii analogowej, w fazie drugiej pod wpływem komputerów rozwinęła się fotogrametria analityczna, w fazie trzeciej, obecnej, zaznacza się dominacja fotogrametrii cyfrowej.
Fazy rozwoju fotogrametrii.
FOTOGRAMETRIA |
ANALOGOWA |
ANALITYCZNA |
CYFROWA |
PODSTAWOWY INSTRUMENT |
autograf analogowy |
autograf analityczny |
fotogrametryczna stacja cyfrowa |
PODSTAWOWA POSTAĆ DANYCH |
analogowa |
wektorowa |
rastrowa |
STOPIEŃ AUTOMATYZACJI |
niski |
średni |
wysoki |
FOTOGRAMETRIA ANALITYCZNA (analytical photogrammetry) to dział fotogrametrii, w którym stosuje się komputery do numerycznego przetwarzania zarejestrowanych współrzędnych punktów obserwowanych na zdjęciach fotogrametrycznych. Fotogrametria analityczna ograniczyła stosowanie kosztownych urządzeń i pracochłonnych technik fotogrametrii analogowej.
FOTOGRAMETRIA ANALOGOWA (analog photogrammetry) to dział fotogrametrii, w którym stosuje się urządzenia i instrumenty analogowe o konstrukcji mechanicznej i optycznej, umożliwiające odtwarzanie trójwymiarowych związków geometrycznych pomiędzy obiektami fotografowanymi i zdjęciami fotogrametrycznymi. Fotogrametria analogowa była w swoim czasie nazywana sztuką unikania obliczeń.
FOTOGRAMETRIA BLISKIEGO ZASIĘGU (close-range phogrammetiy) dział fotogrametrii dotyczący obrazów fotogrametrycznych wykonywanych z niewielkiej odległości; przyjmuje się na ogół, że mniejszej niż 300 m.
FOTOGRAMETRIA CYFROWA (digital photogrammetry) dział fotogrametrii, w którym stosuje się komputerowe przetwarzanie obrazów fotogrametrycznych uzyskiwanych przez skanowanie zdjęć fotogrametrycznych lub bezpośrednio za pomocą cyfrowych kamer fotogrametrycznych.
FOTOGRAMETRIA I TELEDETEKCJA (photogrammetiy and remote sensing) obydwie dziedziny, wcześniej ukształtowana fotogrametria i rozwinięta w ostatnich dziesięcioleciach teledetekcja, mają wiele cech wspólnych, charakteryzując się podobną metodyką i zakresem zastosowań. W związku z tym Międzynarodowe Towarzystwo Fotogrametrii i Teledetekcji przyjęło dla tych dziedzin jedną, wspólną definicję: "fotogrametria i teledetekcja jest sztuką, nauką i techniką pozyskiwania, na podstawie bezkontaktowego obrazowania i innych systemów sensorowych, wiarygodnej informacji o Ziemi i jej środowisku, a także o innych obiektach fizycznych i procesach, przez rejestrację, pomiar, analizę i prezentację."
FOTOGRAMETRIA LOTNICZA (aerial photogrammetiy) dział fotogrametrii dotyczący wykonania obrazów fotogrametrycznych z pokładu samolotu lub innego statku powietrznego oraz opracowania tych obrazów.
FOTOGRAMETRIA NAZIEMNA (terrestrial photogrammetry) dział fotogrametrii dotyczący wykonania obrazów fotogrametrycznych ze stanowisk naziemnych oraz opracowania tych obrazów.
FOTOGRAMETRIA SATELITARNA (satellite photogrammetry) dział fotogrametrii dotyczący wykonania obrazów fotogrametrycznych z pokładu satelity oraz opracowania tych obrazów.
FOTOGRAMETRYCZNA STACJA CYFROWA (digital photogrammetric workstation) komputer w konfiguracji sprzętu i oprogramowania oraz o parametrach technicznych dostosowanych do przetwarzania obrazów fotogrametrycznych. Powinien on umożliwiać obserwację stereoskopową pary wyświetlanych obrazów, co może być realizowane poprzez przemienne wyświetlanie obydwóch obrazów na całym ekranie z częstotliwością conajmniej 50 Hz oraz obserwowanie ekranu przez okulary, które w sposób zsynchronizowany z wyświetlaniem obrazów przemiennie zasłaniają i odsłaniają lewe i prawe oko. Rozwiązaniem prostszym jest zastosowanie stereoskopu zwierciadlanego lub techniki anaglifowej. Przy korzystaniu z konwencjonalnych zdjęć fotogrametrycznych niezbędne jest przetworzenie ich do postaci rastrowej za pomocą precyzyjnego skanera fotogrametrycznego. Oprogramowanie stacji powinno uwzględniać m.in. procesy tworzenia numerycznego modelu rzeźby terenu metodą korelacji obrazów oraz procesy ortorektyfikacji i generowania ortofotomapy cyfrowej.
FOTOINTERPRETACJA (photointerpretation) identyfikacja i interpretacja obiektów i zjawisk na zdjęciach fotograficznych, najczęściej na zdjęciach fotogrametrycznych lotniczych.
ORTOFOTOMAPA (orthophotomap) mapa obrazowa utworzona z pojedynczych obrazów poddanych procesowi ortorektyfikacji oraz przedstawiona w nawiązaniu do układu współrzędnych przyjętego odwzorowania kartograficznego.
Zgodnie z definicją Miedzynarodowego Towarzystwa Fotogrametrii i Teledetekcji ogłoszona podczas XVI Kongresu MTFiT, który odbył się w Japonii w Kioto w 1998 r.:
"Fotogrametria jest to dziedzina nauk technicznych zajmująca sie zdalnym pozyskiwaniem wiarygodnych informacji o obiektach fizycznych i ich otoczeniu drogą rejestracji, pomiaru i interpretacji obrazów i zdjęć."
Fotogrametrie umownie podzielić możemy na:
- jednoobrazową i dwuobrazową (stereofotografię),
- topograficzną i nietopograficzną,
- naziemną, lotniczą i satelitarną.
Fotogrametria jednoobrazowa zajmuje się opracowaniem fotogramów, dwuobrazowa - opracowaniem stereogramów, topograficzna - opracowaniem map, nietopograficzna - opracowaniem obiektów blisko położonych, a naziemna, lotnicza i satelitarna - opracowaniem zdjęć z różnych wysokości.
Możliwość generowania nie tylko wirtualnych, bezskalowych map numerycznych, zapisanych na nośnikach magnetycznych, ale także takich produktów jak barwne ortofotomapy cyfrowe, numeryczny model terenu, widoki perspektywiczne, czy trójwymiarowe modele przestrzenne, sprawiły, że metody fotogrametryczne stosowane są nie tylko w geodezji dla opracowań mapowych, ale także w architekturze (dokumentacja elewacji), archeologii (dokumentacja prac odkrywkowych), geologii (sporządzanie podkładów do map tematycznych), policji (szybkie sprawdzanie lokalizacji wypadków), przemyśle (kontrola geometrii wykonywanych produktów i sterowanie procesami produkcyjnymi), urbanistyce (modele przestrzenne miast, tzw. 3D) i wielu innych.
WPG S.A. posiada duże tradycje w zakresie opracowań fotogrametrycznych. Obok licznej grupy sporządzonych ta metodą map wielkoskalowych i topograficznych dla obszaru Warszawy, Polski czy terenów Libii, Algierii, Emiratów Arabskich, Iraku do najciekawszych opracowań firmy w zakresie fotogrametrii naziemnej zaliczyć należy:
- inwenteryzację elewacji zabytkowych kamienic w Toruniu i Zamościu,
- inwentaryzację zabytkowych organów w Leżajsku, Pelplinie, Kościele Farnym w Kazimierzu Dolnym i Kościele Św. Anny w Warszawie
- prace przeprowadzone dla Zamku Królewskiego w Warszawie w tym rekonstrukcję Wieży Władysławowskiej,
- pomiar elewacji cennych historycznych kamienic warszawskich: Domu Marconiego przy ul. Kopernika, Dom Braci Jabłonowskich przy ul. Brackiej, zespołu kamienic przy Placu Trzech Krzyży,
- pomiar pierzei ulic dla potrzeb rozbudowy warszawskiej Pragi,
- inwentaryzację karocy Jana III Sobieskiego (w skali 1:1),
- dokumentacje dla rekonstrukcji cerkwi w Supraślu,
- inwentaryzację zamków w Żorach i Janowcu,
- inwentaryzację szałasów góralskich w Dolinie Chochołowskiej (reliktów kultury regionalnej) i na Podhalu oraz budownictwa drewnianego w Zakopanem
- inwentaryzację kościołów: NMP w Strogardzie Gdańskim, w Kamieniu Pomorskim, Trzęsaczu, Kościoła Ewangelicznego we Wrocławiu.
|