Aktualnie WPG S.A. w zakresie fotogrametrii naziemnej oferuje wykonanie różnego rodzaju opracowań i pomiarów bazujących na fotogrametrycznych zdjęciach cyfrowych. Najważniejsze rodzaje tych opracowań z punktu widzenia potrzeb rynku to rozwinięcia elewacji budynków wykonywane w technologii cyfrowej, umożliwiające przetworzenie zdjęć do postaci kartometrycznej. Opracowania posiadają wiele zastosowań. Mogą być wykorzystywane min. w urbanistyce i architekturze i różnych pracach projektowych. WPG S.A. oferuje także fotogrametryczną kompleksową inwentaryzację obiektów architektonicznych, pomiary budowli, elewacji, w tym:

• inwentaryzację kondygnacji,
• charakterystyczne przekroje,
• detale architektoniczne,

      Ponadto oferuje pomiary odkształceń i przemieszczeń budowli, tworzenie trójwymiarowych modeli oddających kształt nietypowych obiektów np. rzeźb, elementów infrastruktury technicznej obiektów rekreacyjnych.

Wszystkie opracowania wykonywane są z zastosowaniem technik cyfrowych.

      W najbliższym czasie WPG S.A. zamierza wdrożyć do bieżącego wykorzystania przy inwentaryzacjach obiektów niedostępnych technologii scanningu laserowego.

*************

Podział, zakres, forma i treść pomiarów inwentaryzacyjnych w architekturze.

      W celu ujednolicenia opracowań fotogrametrycznych w Polsce, w roku 1980 Główny Urząd Geodezji i Kartografii wydał Wytyczne Techniczne G-3.4 pt.: "Inwentaryzacja zespołów urbanistycznych, zespołów zieleni i obiektów architektury". Pozostają one niezmiennie aktualne aż do chwili obecnej.

      Zgodnie z "Wytycznymi G-3.4" przyjmuje się, że inwentaryzacja architektoniczna powinna zawierać komplet materiałów i informacji przedstawiających stan aktualny obiektu. Ma ona stanowić dokument historyczny oraz materiał wyjściowy, umożliwiający podjęcie opracowań projektowych i technicznych w celu ochrony obiektów, rewaloryzacji czy też adaptacji. Wyniki prac inwentaryzacyjnych przedstawia się w formie graficznej, fotograficznej i opisowej.

      Zadaniem inwentaryzacji jest wierne zobrazowanie istniejącego układu przestrzennego, struktury funkcjonalnej i technicznej oraz wystroju zespołu obiektów architektonicznych, pojedynczych obiektów lub ich części. Na podstawie pomiarów geodezyjnych i fotogrametrycznych sporządza się plany tych obiektów.

Prowadzone prace można podzielić na:

• inwentaryzację urbanistyczną,
• inwentaryzację architektoniczną.

      Inwentaryzacja urbanistyczna obejmuje zespoły urbanistyczno-architektoniczne (zwarte zespoły osiedlowe miast i wsi), zespoły terenów zieleni, elementy zagospodarowania terenu (mała architektura, urządzenia naziemne i podziemne).

      Inwentaryzacja architektoniczna dotyczy obiektów architektury murowanej, obiektów architektury drewnianej, przedmiotów i wyposażenia wnętrz oraz poszczególnych detali. Wynikiem pomiarów inwentaryzacyjnych jest następująca dokumentacja:

1. Mapa sytuacyjna w skali 1:1000, 1:500 lub 1:200 - w zależności od potrzeb i najbliższego otoczenia inwentaryzowanego obiektu.
2. Rzut podstawowy, który stanowi przekrój poziomy budynku lub budynków na wysokości około 1,20 m od poziomu parteru (z widokiem w dół). Rzut taki wykonuje się w skali 1:50, 1:100 lub 1:200 i zaznacza na nim, oprócz przekroju poziomego murów, linię zewnętrzną zabudowy, wszystkie otwory, stopnie sklepienia, wnęki, pilastry itp. elementy występujące na tej kondygnacji. Na rzucie podaje się w widoku rzuty krawędzi sklepień, belek stropowych, wystroju sufitów, elementy konstrukcyjno-budowlane oraz kłady geometryczne sklepień.
3. Rzuty poziome każdej kondygnacji, czyli przekroje poziome budynku lub budynków na wysokości 1,20 m od poziomu danej kondygnacji, z zaznaczeniem tych samych elementów, co w rzucie podstawowym.
4. Rzut więźby dachowej obiektów architektury murowanej i drewnianej (tj. rzut na płaszczyznę poziomą układu konstrukcyjnego dachu lub dachów), z pokazaniem krawędzi przecięcia się płaszczyzn połaci dachowych.
5. Zbiorcze rzuty wszystkich kondygnacji zespołów urbanistyczno-architektonicznych, obejmujących bloki w zwartej zabudowie lub zespoły budynków tworzących jednostkę urbanistyczną.
6. Mapa inwentaryzacyjna zieleni zespołów krajobrazowych i terenów zielonych w skali 1:1000, 1:500 z naniesionymi drzewami, żywopłotami, skupiskami drzew i kwietnikami. Każde drzewo oznacza się na mapie kolejnym numerem, a w specjalnym formularzu podaje się takie informacje jak: gatunek drzewa lub krzewu (nazwa polska i łacińska), wysokość drzewa (w metrach), pierśnica, czyli średnica pnia na wysokości około 1,5 m (w centymetrach), średnica korony drzewa ( w metrach). Nanosi się wszystkie drzewa o pierśnicy powyżej 10 cm, a dla skupisk drzew podaje się skrajne średnice koron i pierśnic.
7. Mapa z naniesionymi instalacjami uzbrojenia technicznego terenu, takimi jak: wodno-kanalizacyjne, gazowe, centralnego ogrzewania, elektryczne, telekomunikacyjne i inne.
8. Widok połaci dachowych pojedynczego obiektu lub zespołu bloku urbanistycznego, który jest rzutem ortogonalnym płaszczyzn dachu na płaszczyznę poziomą.
9. Poprzeczne lub podłużne przekroje pionowe budynku (budynków) w ilości potrzebnej do zobrazowania budynku lub obiektu małej architektury, bądź zbiorcze przekroje pionowe zespołów urbanistyczno-architektonicznych. Przekroje prowadzi się w charakterystycznych miejscach, zazwyczaj przez ciągi komunikacji pionowej, uwidaczniając widoki poza płaszczyznę przekroju. Kierunki widoków zaznacza się wraz z liniami przekrojów na rzutach poszczególnych kondygnacji.
10. Elewacje, czyli rzuty ortogonalne zewnętrznej ściany budynku i jej wystroju architektonicznego na płaszczyznę pionową. Niekiedy w podobny sposób dokumentuje się wewnętrzne ściany budowli.
    
    
11. Pierzeje, które są zestawionymi sąsiednimi elewacjami zewnętrznymi budynków całego bloku urbanistycznego.
12. Opis techniczny inwentaryzowanego obiektu obejmujący dane ogólne, użytkowe i techniczne. Opis ten sporządza się zgodnie z dostarczonym formularzem.

      Zakres wymaganej dokumentacji poszczególnych opracowań inwentaryzacyjnych jest różny. Inwentaryzację przeprowadza się zazwyczaj w skali 1:50 lub wyjątkowo 1:100.

Fotogrametryczne metody inwentaryzacji obiektów architektury.

      Metodami fotogrametrycznymi można przeprowadzić inwentaryzację pełną obejmującą mapę sytuacyjną, rzuty, przekroje, elewacje, pierzeje (widoki połaci dachowych) lub inwentaryzację wycinkową (elewacje, pierzeje).
W pierwszym przypadku stosuje się metody fotogrametrii dwuobrazowej (stereofotogrametrię), w drugim przypadku, kiedy elewacje i pierzeje są płaskie, korzysta się z metody fotogrametrii jednoobrazowej.

      W przypadku opracowania stereofotogrametrycznego metodę pomiaru dobiera się w zależności od wyposażenia instrumentalnego, jakim dysponuje pracownia fotogrametryczna. Jeżeli do opracowania kameralnego można wykorzystać jedynie stereokomparator, to tym samym zostaje narzucona punktowa metoda pomiaru.
W przypadku, gdy dysponujemy autografem (do zdjęć lotniczych i naziemnych), można również korzystać z pomiaru metodą ciągłą.

      Do zdjęć dla celów architektonicznych szczególnie przydatne są kamery szerokokątne, pozwalające na wykonywanie zdjęć z bliskich odległości, co jest szczególnie istotne w przypadku zabudowy zwartej, charakterystycznej dla staromiejskich dzielnic miasta.

      Do opracowania analogowego zdjęć architektonicznych można używać zarówno autografów uniwersalnych, jak i autografów przeznaczonych wyłącznie do opracowania zdjęć naziemnych.

      Wykonywanie zdjęć fotogrametrycznych poprzedza przeprowadzenie wywiadu zakończone zaprojektowaniem i założeniem osnowy geodezyjno-fotogrametrycznej. Stanowiska kamery powinny być tak usytuowane, aby zdjęcia z nich wykonane mogły służyć do opracowania mapy sytuacyjnej i do opracowania rzutów pionowych kondygnacji oraz poszczególnych elewacji.

      Pomiar fotogrametryczny, niezbędny do sporządzenia tych rysunków, sprowadza się do wykonania zdjęć stereofotogrametrycznych obiektu, ze stanowisk wzajemnie związanych ciągiem geodezyjnym lub ciągami poligonowymi.

      W trakcie wywiadu dokonuje się wyboru i zasygnalizowania punktów kontrolnych na poszczególnych elewacjach. Dla każdego stereogramu należy pomierzyć conajmniej 3+4 fotopunkty, które służą do zestrojenia i kontroli opracowywanego stereogramu. Punkty obiera się na skraju stereogramów, a ponieważ wykonuje się je z odpowiednim pokryciem, dlatego te same punkty mogą być wykorzystane do opracowania stereogramów sąsiednich. Jako fotopunkty obiera się wyraźne szczegóły sytuacyjne, których położenie jest jednoznacznie określone na fotografowanym obiekcie oraz na zdjęciach. Jeżeli występuje brak takich szczegółów, to fotopunkty należy zasygnalizować (np. biały krzyż na murze). Współrzędne fotopunktów wyznacza się metodą trygonometryczną w trakcie wykonywania pomiaru osnowy geodezyjno-fotogrametrycznej.

      Do opracowań architektonicznych wykonuje się głównie zdjęcia normalne, przy czym z uwagi na kreślenie elewacji w rzucie na płaszczyzny pionowe, równoległe do płaszczyzn poszczególnych ścian, baza zdjęcia powinna być równoległa do płaszczyzny fotografowanej ściany.

Inwentaryzacja elewacji budynków.

      Jeżeli elewacja stanowi ścianę płaską, to najkorzystniejsza z ekonomicznego punktu widzenia jest metoda jednoobrazowa, opierająca się na wykonaniu zdjęć opracowywanej elewacji i przetworzeniu ich do żądanej skali. Metoda ta w porównaniu z metodą stereometryczną jest znacznie szybsza i tańsza.

      W celu wykonania opracowania elewacji metodą jednoobrazowa należy wykonać zdjęcia za pomocą kamery pomiarowej lub fototeodolitu. Jeżeli płaszczyzna zdjęcia jest równoległa do płaszczyzny elewacji, to w celu otrzymania planu elewacji w określonej skali należy zdjęcie tylko odpowiednio powiększyć, wykorzystując znajomość odległości fotografowania i odległości obrazu kamery pomiarowej. W celu doprowadzenia do żądanej skali wystarczą również dwa punkty kontrolne na fotografowanej elewacji.

      W większości wypadków w celu doprowadzenia zdjęć do żądanej skali oraz ich przetworzenia, stosuje się przetworniki fotogrametryczne umożliwiające dokonanie przetworzenia perspektywicznego. Przetwarzanie zdjęć za pomocą przetworników można wykonać opierając się na znanych elementach przetwarzania, obliczonych na podstawie elementów orientacji zewnętrznej i wewnętrznej kamery, lub opierając się na punktach dostosowania. Fotoplany elewacji sporządza się przeważnie w skali 1:50 lub 1:100. Stanowią one doskonały materiał do studiów architektonicznych, dając wierny obraz wszystkich szczegółów elewacji.

      Opracowania jednoobrazowe można również wykonywać w sposób graficzny, polegający na zastosowaniu przetwornika optycznego lub pojedynczego projektora. Jeżeli elewacja nie stanowi płaszczyzny, to należy przeprowadzić przetwarzanie strefowe, polegające na przetworzeniu poszczególnych płaszczyzn.

Inwentaryzacja elewacji ulicy.

      Do rozwinięcia elewacji ulicy stosuje się głównie metodę fotogrametrii jednoobrazowej, która jest do tego celu wystarczająco dokładna, a jednocześnie najbardziej ekonomiczna. Rozwinięcie elewacji ulicy sprowadza się do połączenia elewacji poszczególnych budynków w jedną całość przedstawioną w tej samej skali i w jednolitym układzie. W celu wzajemnego powiązania budynków wykonuje się pomiar geodezyjny wzdłuż całej ulicy, ograniczający się tylko do elementów przyziemnych części budynków. Do przetworzenia zdjęć poszczególnych budynków mogą być wyznaczone fotopunkty lub pomierzone tylko odcinki kontrolne. Doświadczenia przeprowadzone przez Warszawskie Przedsiębiorstwo Geodezyjne i przez Pracownię Fotogrametrii przy Przedsiębiorstwie "Pracownie Konserwacji Zabytków - Oddział w Warszawie" wykazały, że wykorzystując prostopadłość i równoległość konturów budynków wystarcza do przetworzenia pomiar tylko dwóch odcinków kontrolnych, jednego pionowego i drugiego poziomego. Odcinki poziome obejmują zwykle całą szerokość budynku, natomiast jako odcinek pionowy przyjmuje się odległość pomiędzy parapetami najwyższej i najniższej kondygnacji. Odległość tę mierzy się taśmą zwisającą z okna najwyższej kondygnacji. Przy przetwarzaniu korzysta się z długości odcinków kontrolnych oraz tak operuje się ruchem nachylenia ekranu i skręcenia, aby krawędzie ścian bocznych były wzajemnie równoległe. Rozwinięcie elewacji wykonuje się przeważnie w skali 1:100.

      Przetworzone zdjęcia poszczególnych elewacji mogą służyć do zmontowania fotoplanu elewacji ulicy lub stanowią podkład do kreskowego opracowania elewacji. Badania dokładnościowe przeprowadzone przez Warszawskie Przedsiębiorstwo Geodezyjne wykazały, że dokładność fotoplanu rozwinięcia ulicy charakteryzuje się błędem + 1 mm, co w skali 1:100 odpowiada 10 cm.

      W pewnych przypadkach, wynikających głównie z ukształtowania ścian frontowych, rozwinięcie elewacji przeprowadza się metodą dwuobrazową lub metodą kombinowaną polegającą na połączeniu metody autogrametrycznej z jednoobrazową.

Inwentaryzacja wnętrz i detali architektonicznych.

      Metody fotogrametryczne mają szerokie zastosowanie przy pomiarze różnego rodzaju detali architektonicznych, takich jak stropy, portale, kominki itp. Skala tych opracowań wynosi od 1:5 do 1:20. Pewne detale architektoniczne, np. gzymsy, opaski, tralki itp. opracowuje się w skali 1:2, a nawet 1:1.

      Do wykonywania zdjęć detali architektonicznych stosuje się głównie kamery stereometryczne. Opracowanie wykonuje się metodą autogrametryczną. Efektem opracowania jest plan detalu uzupełniony wszystkimi potrzebnymi przekrojami.

      Jeżeli dokonuje się pełnego opracowania wnętrz, to celowe jest łączenie metody stereometrycznej z metodą jednoobrazową. Elementy przestrzenne opracowuje się wtedy za pomocą autografu, natomiast elementy płaskie, np. malarstwo, opracowuje się na podstawie przetworzonych zdjęć.

      Zdjęcia stropów wykonuje się za pomocą kamer stereometrycznych o osiach skierowanych w kierunku pionowym. Opracowanie takich zdjęć jest identyczne, jak przy opracowaniu ścian pionowych.

      Nieocenione usługi oddają metody fotogrametryczne przy pomiarze kopuł, gdzie pomiary fotogrametryczne są jedyną metodą dającą możliwość opracowania ich dowolnych profilów. Drobne detale architektoniczne, takie jak gzymsy, opaski lub tralki można opracowywać metodą analityczną uzyskując dokładności rzędu 1 mm.

Inwentaryzacja rzeźb i pomników.

      Fotogrametryczną inwentaryzację rzeźb i pomników wykonuje się wyłącznie metodą stereometryczną. W zależności od wielkości pomnika lub rzeźby oraz od skali opracowania, zdjęcia wykonuje się pojedynczymi kamerami stereometrycznymi. Jeżeli celem opracowania jest wykonanie pełnej inwentaryzacji rzeźby lub pomnika, tj. opracowanie czterech elewacji, to zakłada się poligon w kształcie kwadratu i na jego bokach umieszcza się kamerę stereometryczną lub bazę kamer pomiarowych.

      Skala opracowania uzależniona jest od wielkości rzeźby lub pomnika. Typowe skale to 1:20, 1:10 lub 1:5. Rysunek pomnika lub rzeźby przedstawia się za pomocą linii konturowych lub za pomocą warstwie, bądź też za pomocą linii konturowych połączonych z warstwicami. Cięcie warstwicowe uzależnione jest od wielkości pomnika lub rzeźby i skali opracowania i zamyka się w przedziale od 5 cm do 5 mm. Uzupełnienie dokumentacji stanowi plan sytuacyjny rzutu cokołu pomnika oraz komplet zdjęć.

Współczesne metody fotogrametryczne stosowane do inwentaryzacji obiektów architektonicznych.

      Obecnie stosowane technologie oparte o fotogrametryczne wspomaganie procesu konserwatorskiego korzystają z wielu nowych rozwiązań tak w zakresie optyki, jak w dziedzinie przetwarzania obrazów. Zapewnił to niewątpliwie dynamiczny, ewolucyjny postęp w rozwoju elektroniki i informatyki. Wymienić w tym względzie należy:

• technologię opartą o możliwość wykorzystania ortofotografii,
• zintegrowaną technologię opartą o cyfrowe obrazy fotograficzne oraz numeryczny proces przetwarzania i generowania obrazów cyfrowych.

      Technologia ortofotografii oparta o przetwarzanie różniczkowe stwarza dużo większe możliwości wykorzystania jej w inwentaryzacji architektonicznej niż stosowane do tego celu przetwarzanie konwencjonalne.

      Końcowym produktem w procesie ortofotograficznego prezentowania obrazu jest:

• mozaika ortofotograficzna (kilka ortofografii połączonych razem i zreprodukowanych jako pojedynczy, oddzielny obraz),
• udoskonalona ortofotografia (lub udoskonalona mozaika ortofotograficzna), z której usunięte są pewne części obrazu fotograficznego przedstawiające szczegóły nie należące do przedmiotu inwentaryzacji,
• ortofotoplan, czyli ortofotografia wzbogacona opisami, symbolami lub wykreślonymi detalami,
• mapa wektorowa (kreskowa) elewacji lub szczegółów architektonicznych, które mogą być opracowane na podstawie interpretacji ortofotografii.

      Technologie zintegrowane oparte są o nowoczesne małoobrazkowe aparaty fotograficzne z wbudowaną geometryczną siatką odniesienia lub aparaty skanujące w czasie rzeczywistym zarejestrowany obraz.

Przetwarzanie obrazu do postaci cyfrowej odbywa się albo poprzez skanowanie diapozytywu zdjęcia lub wczytywanie gotowego obrazu rastrowego do pamięci komputera.

      Trójwymiarowy obraz przestrzeni tworzony jest w komputerze, zaś jego wizualizacja w trybie wirtualnym możliwa jest na monitorze komputera. Wszystkie dane metryczne możliwe są do uzyskania w czasie rzeczywistym. Metoda ta zapewnia dogodną pracę na zsynchronizowanym obrazie rastrowym zdjęcia i obrazie wektorowym obiektu. Umożliwia to natychmiastowe metryzowanie, profilowanie i powiększanie lub pomniejszanie obrazu.

      Z uwagi jednak na wysokie koszty eksploatacji technologie cyfrowe znajdują jeszcze mało powszechne zastosowanie w kraju.

Rola Warszawskiego Przedsiębiorstwa Geodezyjnego w inwentaryzacji fotogrametrycznej obiektów zabytkowych dla potrzeb ich rewaloryzacji.

      Rola WPG w tej dziedzinie datowana jest od 1965 roku, kiedy to decyzją ówczesnego dyrektora Wacława Kłopocińskiego (1911-1997) wielkiego rzecznika Kultury Polskiej i wielkiego geodety fotogrametry utworzona została Pracownia Fotogrametrii.
Od momentu jej powstania jednym z podstawowych zadań było opracowanie fotogrametryczne elewacji i konstrukcji obiektów zabytkowych, wykonywanych dla potrzeb konserwacji i rewaloryzacji.

      Główne problemy, jakie stawały do rozwiązania w Pracowni Fotogrametrii w zakresie inwentaryzacyjnych pomiarów konserwatorskich to:

• nieregularność układów geometrycznych w poziomie i pionie szczegółów architektonicznych
• ubytki, uszkodzenia i zwichrowania elementów konstrukcji,
• wystrój zewnętrzny i wewnętrzny obiektów architektonicznych, ich elementy zdobnicze, charakterystyka wystroju elewacji, sztukaterie sufitów i ścian, kominki itp.

      Spośród problemowych - tematycznych zamówień realizowanych przez Pracownię na rzecz potrzeb konserwatorskich wymienić należy między innymi:

• kompleksowe inwentaryzacje obiektów, obejmujące schematy usytuowań, rzuty poziome wszystkich kondygnacji, charakterystyczne przekroje pionowe, rysunki elewacji i detali wystroju zewnętrznego, serwis fotograficzny,
• inwentaryzacje pojedynczych elewacji wraz z rysunkami wybranych detali architektonicznych i zdjęciami przetworzonymi do skali rysunku,
  
• pomiary pierzei ulicznych z rozwinięciem widoku ulicy z zarejestrowaniem wszystkich wolnych od zabudowy przestrzeni między budynkami (ważny element dla projektowania urbanistycznego zespołów miejskich),
• pomiary wystroju architektonicznego wybranych fragmentów obiektów jak ozdobnych sufitów, sztukaterii ściennych, rzeźb wolnostojących oraz zabytków ruchomych jak stalle kościelne, ołtarze, organy itp.,
  
• badanie odkształceń konstrukcji z przedstawieniem ich wyników w postaci numerycznej i graficznej,
• odtwarzanie kształtu obiektu bądź jego fragmentu na podstawie archiwalnych zdjęć fotograficznych,
• opracowanie panoramy fragmentów miasta dla badań przestrzennych dotyczących nowoprojektowanej architektury w istniejącej zabudowie.

      Ten szeroki zakres tematyki konserwatorskiej realizuje WPG zarówno na terenie Warszawy i województwa jak również na terenie całej Polski, aż do chwili obecnej, tworząc bogate spektrum dokumentacji archiwalnej rejestrującej obiekty zabytkowe o dużym znaczeniu historycznym.

      Do najciekawszych opracowań inwentaryzacyjnych wykonanych w Pracowni Fotogrametrii WPG, w aspekcie zastosowań poruszonej tematyki tylko na terenie Warszawy, zaliczyć należy następujące prace:

1. Rozpoczęte w 1971 roku opracowania na rzecz Zamku Królewskiego w Warszawie, które obejmowały wszystkie możliwości wykorzystania geodezji i fotogrametrii poczynając od inwentaryzacji zachowanych fundamentów poprzez obsługę geodezyjną budowy, a na odtwarzaniu poszczególnych fragmentów budowli i wystroju kończąc. Całość prac ofiarowało WPG Zamkowi w formie czynu społecznego całej załogi na rzecz jego odbudowy. Zadaniem o dużej skali trudności był pomiar sal historycznych Zamku, a mający stanowić podstawę projektu wystroju i jego precyzyjnego montażu. Dla Zamku Królewskiego na podstawie zachowanych fotografii archiwalnych udało się dokonać odtworzenia kształtu Wieży Władysławowskiej i hełmu Wieży Zegarowej. Zadanie niezwykle trudne, dla rozwiązania, którego przejrzano wiele materiałów ikonograficznych. Ostatecznie wybrano dwa zdjęcia wykonane z różnych ujęć i w różnych latach (1915 i 1924), które po zastosowaniu odpowiednich transformacji pozwoliły uzyskać model przestrzenny wieży.
2. Pomiar kompleksowy działobitni tzw. "Napoleońskiej" z 1809 r znajdującej się na terenie twierdzy Modlin. Dokumentację wykonano na zamówienie Konserwatora Zabytków M.St. Warszawy jako podstawowy materiał projektu rewaloryzacji unikalnej budowli obronnej.
3. Kompleksowy pomiar Synagogi Żydowskiej w Warszawie przy ul. Twardej. Jest to jeden z nielicznych ocalonych ze zniszczeń wojennych budynków tej części miasta, który został objęty planem rewaloryzacji Warszawskiej Architektury Sakralnej.
4. Pomiar elewacji cennych pod względem stylowym i historycznym Kamienic Warszawskich dla potrzeb ich remontu - m.in. tzw. "Dom Marconiego" przy ul. Kopernika 15, "Dom Braci Jabłkowskich" przy ul. Brackiej, kamienica przy ul. Hożej 57, zespół kamienic przy Placu Trzech Krzyży (narożnik ul. Hożej i ul. Mokotowskiej).
5. Pomiar elewacji i wnętrz gmachu Sejmu oraz Urzędu Rady Ministrów.
6. Pomiar elewacji Pałacu Krasińskich, Kościoła Garnizonowego, Cytadeli Warszawskiej, Katedry Św.Jana, Budynku Ratusza na Placu Bankowym oraz Teatru Wielkiego.
7. Pomiar pierzei niektórych ulic jak ul. Targowa i ul. Jagiellońska dla potrzeb opracowania projektu rozbudowy Centrum Pragi.
8. Inwentaryzacja ozdobnych wnętrz w Zespole Budynków Al. Róż i AL Ujazdowskie nr 19.
9. Dokumentacja barokowego wystroju oprawy organów Kościoła Św. Anny przy ul. Krakowskie Przedmieście oraz malowideł ściennych nawy przed ich restauracją. Fotograficzne badania wkomponowania nowoprojektowanych obiektów w historycznym układzie przestrzennym Warszawy, jako sprawdzian przyjętych założeń urbanistycznych dla zabudowy wysokiej Centrum Zachodniego Warszawy.
10. Inwentaryzacja licznych rzeźb i pomników, w tym między innymi: Mikołaja Kopernika, Rzeźb Ogrodu Saskiego, Syrenki Warszawskiej, Epitafia Kościoła O.O.Dominikanów.

      Do najbardziej spektakularnych w dziedzinie dokumentacji architektonicznej wykonanej przez WPG należą liczne zinwentaryzowane obiekty zabytkowe na terenie Polski, w tym między innymi:

• inwentaryzacja fotogrametryczna Karocy Jana III Sobieskiego w Łańcucie.
• opracowanie elewacji Starego Miasta w Zamościu, Poznaniu i Kazimierzu Dolnym
• inwentaryzacja prospektu organowego w Leżajsku, Pelplinie i Kościele Farnym w Kazimierzu Dolnym
• dokumentacja dla rekonstrukcji cerkwi w Supraślu
• zamek w Żarach i Janowcu
• szałasy góralskie w Dolinie Chochołowskiej i na Podhalu oraz budownictwo drewniane w Zakopanem jako relikt narodowej kultury regionalnej


• Kościół NMP w Starogardzie Gdańskim, kościoły w Kamieniu Pomorskim, Trzęsaczu i Kościół Ewangelicki we Wrocławiu.


• i wieloma innymi pracami.

      Należy zauważyć, że niektóre ze stworzonych przez WPG dokumentacji powstały w czynie społecznym, stanowiąc tym samym wkład byłych i obecnych pracowników przedsiębiorstwa w historyczne dziedzictwo kulturowe Polski. Spośród tych opracowań wymienić należy wspomnianą dokumentację Zamku Królewskiego w Warszawie, Arkady Kubickiego, dokumentację karocy Jana III Sobieskiego, inwentaryzację rynku Starego Miasta w Zamościu, szałasów Podhala, licznych pomników i innych obiektów, które trudno wymienić.

      Osiągnięcia Pracowni Fotogrametrii WPG stały się możliwe dzięki interdyscyplinarnej współpracy historyków, architektów, urbanistów i geodetów oraz fotogrametrów. Wielkie zasługi wnieśli w tej sprawie inżynierowie WPG: Elżbieta Wanot, Teresa Kanclerz, Mieczysław Godlewski, Zygmunt Podgórski, Grażyna Twardowska, Maria Piotrowska, Lucyna Bondarenko, Danuta Nosowska-Mazur i wiele innych osób, tak samo oddanych sprawie, jak waga dokumentacji historycznej, którą stworzyli.

Zakończenie

      Od wynalazku fotografii w 1825 roku, zbudowania pierwszej kamery w 1859r. rozpoczęły się eksperymentalne prace fotogrametryczne: wtedy wykonano pierwsze zdjęcia i opracowania w zakresie inwentaryzacji architektonicznej Paryża. Można, więc bez przesady stwierdzić, że "korzenie" fotogrametrii tkwią właśnie w zastosowaniu tej metody do ochrony i konserwacji zabytków.

      W każdym działaniu dokumentacyjnym, rewaloryzacyjnym i projektowym w dziedzinie konserwacji zabytków, fotogrametria znajduje pełne zastosowanie, dając wiemy obraz stanu zachowania i dyspozycji przestrzennej obiektów zabytkowych z dokładnością znacznie przewyższającą możliwości innych metod. Ranga, jaka w Polsce nadana została konserwacji zabytków kultury narodowej zobowiązuje wykonawców prac i dysponentów zadań konserwatorskich do najwyższej precyzji i etyki w ich realizacji.

      Rolę tę z powodzeniem wypełnia stale dyspozycyjna służba geodezyjna, dzięki stosowanej metodzie fotogrametrycznej oraz umiejętności właściwej współpracy z tymi wszystkimi, którzy tej współpracy oczekują i potrzebują. WPG S.A. ma ambicje kontynuować tę zaszczytną funkcję.

Na podstawie publikacji "Wykorzystanie metod fotogrametrycznych w inwentaryzacji obiektów zabytkowych." autorstwa mgr inż. Jacka Uchańskiego oraz literatury:

1. Prof. Dr M.Zeller - "Podręcznik Fotogrametrii", PWT-Warszawa 1950.
2. Zbigniew Sitek - "Fotogrametria Ogólna, Inżynieryjna" - Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych Warszawa, Wrocław 1991.
3. Adam Linsenbarth - "Fotogrametria Naziemna, Specjalna" - PPWK Warszawa 1974 r.
4. Warszawskie Przedsiębiorstwo Geodezyjne - Komunikaty Zakładowego Ośrodka Informacji Technicznej i Ekonomicznej - Warszawa 1980.
5. Teresa Kanclerz -"Inwentaryzacja Fotogrametryczna Obiektów Zabytkowych dla potrzeb ich rewaloryzacji" - Warszawa 1980.
6. Sympozjum "50-lat Polskiego Towarzystwa Fotogrametrycznego" - Warszawa 1981 r.
7. Sesja Naukowa SGP "60-lecie Polskiego Towarzystwa Fotogrametrycznego" -Warszawa 1991.
8. Teresa Kanclerz, Jacek Uchański "Zastosowanie metod fotogrametrii w produkcji Warszawskiego Przedsiębiorstwa Geodezyjnego" - referat na sesji naukowej SGP - Warszawa 1991.
9. Marian Brunon Piasecki - "Fotogrametria Lotnicza i Naziemna" - PPWK Warszawa 1973.
10. Polskie Towarzystwo Fotogrametrii i Teledetekcji - Sesja Naukowa SGP Kraków 1994 -"Systemy Informacji Terenowej GIS/LIS oraz Analityczne i Cyfrowe Opracowania w Fotogrametrii i Teledetekcji"